Vraagsturing, aanbodsturing, opslag en samenwerking in een regio of op een bedrijventerrein, dat is een aantal mogelijkheden om flexibel vermogen te ontsluiten. ​

​Flexibel met elektrisch vermogen omgaan kan zowel voor bedrijven als netbeheerders interessant zijn: ​

• ​Bedrijven zetten flexibel vermogen in om geld te verdienen met de in- en verkoop van elektriciteit. Met name als de elektriciteitsprijzen meer gaan fluctueren kan dit financieel interessant worden. ​
• Netbeheerders spreken met bedrijven af dat zij op bepaalde momenten (tegen een vergoeding) meer of minder vermogen afnemen of leveren aan het net. Zo wordt de druk op het elektriciteitsnet op piekmomenten ontlast en de beschikbare ruimte efficiënter benut. In gebieden met congestie kunnen op deze manier versneld meer aanvragers uit de wachtrij transportcapaciteit krijgen.​

​De oplossingen die er op dit moment zijn om flexibel vermogen te ontsluiten staan hieronder per categorie omschreven. Heb je interesse in een van deze oplossingen en wil je weten hoe dit ingezet kan worden voor jouw bedrijf? Neem dan contact op met je netbeheerder. Weet je niet wie je netbeheerder is? Dat kun je opzoeken op eancodeboek.nl

Bij ‘vraagsturing’ gaat het om het het bewust terug- of opschroeven van het elektriciteitsverbruik op momenten dat dit van waarde kan zijn voor het net of voor bedrijven. Bijvoorbeeld:​

• Productie verschuiven naar momenten waarop er veel aanbod is;​
• Vooral tijdens daluren elektriciteit af te nemen;​
• Installatie op bepaalde tijden harder of zachter laten draaien;​
• Elektrische energie omzetten naar andere een energiedragers zoals waterstof, ammoniak of methaan. Stoffen die direct gebruikt kunnen worden in industriële productieprocessen of om energie voor langere tijd in op te slaan. ​

​Door te sturen op de vraag kunnen bestaande netten beter worden benut en op piekmomenten worden ontlast. Hieronder volgen twee oplossingen, gebaseerd op sturing van de vraag.​

​

1. ​Productieverschuiving: Dit is een vorm van productbuffering. Denk bijvoorbeeld aan de opslag van chemische producten in buffervaten, het verschuiven van batchprocessen, installaties harder/zachter laten draaien op bepaalde momenten of netbewust te laden, waarbij de vraag naar elektriciteit wordt verschoven naar de daluren. ​
2. P2X: Bij deze technologie zetten we elektriciteit om in andere energiedragers, zoals waterstof, ammoniak of methaan. Deze energiedragers kunnen worden opgeslagen en gebruikt voor bijvoorbeeld transport, verwarmen en industriële processen.  

Hierbij houden partijen die elektriciteit opwekken (bijvoorbeeld zon- of windparken) rekening met de beschikbare capaciteit op het elektriciteitsnet. Denk daarbij aan het tijdelijk uitschakelen van de opwek. Of het tijdelijk begrenzen van de hoeveelheid elektriciteit die de installatie levert aan het elektriciteitsnet. Door te sturen op het aanbod kan voorkomen worden dat het net opeens volloopt op dagen met veel zon of wind. Onderstaand vier mogelijke oplossingen.​

1. Curtailment bij wind- en zonnepark: Curtailment houdt in dat tijdens pieken op het elektriciteitsnet de teruglevercapaciteit van een zonnepark iets wordt teruggeschroefd. Hierdoor kan het elektriciteitsnet veel efficiënter gebruikt worden.​​
2. Dynamisch leveren zonnepark: Ondanks de transportbeperking mogen zonneparken nu nog hun groene stroom aan het net leveren, zolang dit veilig kan. Met behulp van slimme omvormers (PQ-regeling) van grootschalige zonnedaken en -parken kan voorkomen worden dat de spanning in het net te hoog wordt als er meer elektriciteit doorheen stroomt
3. Aansluiten bij Virtuele energiecentrales (VEC’s): Dit is een cluster energiebronnen die op afstand en centraal worden beheerd ter ondersteuning van het energienetwerk. Denk bijvoorbeeld aan  zonnepanelen, windturbines, batterijopslag en back-up generatoren. ​
4. Generator/aggregaat: Een aggregaat kan als back-up dienen op het moment dat het net wordt afgeschakeld. Zo kunnen bedrijven ondanks netcongestie bedrijven wel doorgaan met hun productie. Voor de langere termijn is dit geen duurzame optie. Er wordt geadviseerd dit alleen als kortetermijnoplossing in te zetten, bij voorkeur in combinatie met een klein­verbruikersaansluiting of een aansluiting met een tijdsgebonden contract. ​

Het gaat hier om het opslaan van elektriciteit, warmte of moleculen (bijvoorbeeld gas en waterstof). Opslag kan op verschillende manieren, bijvoorbeeld met behulp van batterijen of warmtepompen. Een voordeel van opslag is dat het elektriciteitsnet ermee ontlast wordt omdat opgewekte elektriciteit niet direct het net op hoeft, maar opgeslagen kan worden voor later gebruik. Daarnaast kan de elektriciteit bij hoge productie worden opgeslagen voor periodes met lage productie. Op die manier gaat er minder bruikbare energie verloren door krapte op het net. ​

1. Opslag van elektriciteit: Opslag is toepasbaar bij bedrijven of opwekkers van hernieuwbare elektriciteit, waarbij de productie of afname van elektriciteit sterk fluctueert over de dag. Bijvoorbeeld bij een zonnepark, een snellaadstation voor mobiliteit of een bedrijf dat alleen overdag produceert. Er zijn verschillende typen opslag. Bijvoorbeeld via een batterij, via een vliegwiel of het opslaan van verschillen in druk. ​
2. Warmteopslag, waaronder hybride warmte, warmte-koude-opslag, warmtepomp en e-boiler: Bij warmteopslag slaan we overtollige energie op in de vorm van warmte. Dit wordt later gebruikt voor de verwarming of voor industriële processen. Warmteopslag kan met warmtepompen en e-boilers. Dit zijn apparaten die elektrische energie omzetten in warmte (thermische energie). Opslag in de vorm van warmte is op dit moment efficiënter dan opslag van elektriciteit. ​
3. Moleculair: Moleculenopslag kan in verschillende vormen, zoals waterstof onder druk of in vloeibare vorm, of andere moleculen zoals ammoniak, methanol, mierenzuur, biogas e.a. Schaalbare moleculenopslag is nog volop in ontwikkeling, maar de eerste praktijkvoorbeelden tekenen zich al af, voornamelijk op plekken met een minder goede aansluiting op het net.   

Het gaat hierbij om collectieve afspraken tussen bedrijven en/of instellingen binnen een geografisch afgebakend gebied, een bedrijventerrein, een wijk of een groep bedrijven in een straat. Dit soort samenwerkingsverbanden tussen bedrijven richten zich bijvoorbeeld op het onderling afstemmen van vraag en aanbod van elektriciteit, zodat er geen extra aansluitingen nodig zijn. Samenwerking kan ook gaan over het uitwisselen van reststromen waar de restwarmte van het ene bedrijf dient als energiebron voor het andere bedrijf. De nadruk ligt hierbij op collectieve afspraken binnen één gebied. ​

Lokale uitwisseling energiestromen, bv. energy hub:  Een energyhub is een lokale samenwerking tussen meerdere partijen op het gebied van energie. Deze partijen stemmen energieopwek, -opslag, -conversie en -verbruik op elkaar af. Zij maken vaak afspraken over de samenwerking. Ook is er een juridische entiteit of natuurlijk persoon die de partijen vertegenwoordigt. Deze heeft een wettelijke status en handelt namens de samenwerkende groep.